Điều dưỡng viên chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc trẻ bại não

Chăm sóc trẻ bại não đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt đến tư thế đúng trong các hoạt động hàng ngày như cách bế, ngồi, và nằm. Điều này giúp ngăn chặn các biến dạng về xương khớp, tăng cường sự tuần hoàn máu, và cải thiện chức năng vận động của trẻ.

Điều dưỡng viên chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc trẻ bại não

1.Điều dưỡng chia sẻ lưu ý khi chăm sóc trẻ bại não

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ:Trẻ bại não thường xuất hiện các tư thế bất thường như sau:

• Khớp Cổ Tay và Khớp Khuỷu:
  • Gập cổ tay và khuỷu có thể dẫn đến hiện tượng co rút và mất khả năng duỗi thẳng cánh tay và bàn tay.
• Tư Thế Bàn Chân Thuổng:
  • Tư thế này có thể dẫn đến co rút, hạn chế tầm vận động, làm tăng khó khăn trong các hoạt động như tắm rửa, giặt giũ và vệ sinh.
• Tư Thế Xoắn Vặn:
  • Có thể dẫn đến cong vẹo cột sống và lệch khung chậu.
• Nghiêng Đầu Gập Về Một Bên:
  • Nếu đầu luôn nghiêng về một bên, cổ có thể trở nên vẹo vĩnh viễn.

Nếu trẻ bại não có nguy cơ bị co rút hoặc đã bắt đầu có biểu hiện của co rút, quan trọng để đặt trẻ ở tư thế khớp bị tổn thương để kéo dãn. Điều này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động hàng ngày như nằm, ngồi, bế ẵm, vui chơi, học hành, tắm rửa và vận động.

Lúc nào cũng cố gắng khuyến khích trẻ ở trong các tư thế nhất định như:

• Đầu giữ thẳng.
• Thân mình ở tư thế thẳng, không gập, không cong, không xoắn vặn.
• Cả hai cánh tay duỗi thẳng và tách ra khỏi thân mình, được sử dụng ở phía trước mặt trẻ.
• Trọng lượng đều chia sang hai bên cơ thể xuống hai khớp háng, gối và hai bàn chân hoặc hai bàn tay.

Tuy nhiên, tránh để trẻ ở cùng một tư thế quá lâu, và luôn thay đổi vị trí của trẻ để tránh sự cứng nhắc. Đặc biệt, khích lệ trẻ tự thay đổi tư thế khi có thể. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ mà không hạn chế sự vận động của trẻ là lựa chọn tốt nhất.

2. Một số tư thế đúng cho trẻ bị bệnh bại não

2.1. Tư Thế Ngồi:

• Trên Ghế:
  • Đầu hơi hướng về phía trước.
  • Lưng thẳng, không lệch sang một bên, tránh tiếp xúc với thành sau của ghế.
  • Gối được đặt góc vuông.
  • Chân hơi được duỗi thẳng.
  • Lòng bàn chân đặt trên sàn hoặc được hỗ trợ bằng một nẹp bàn chân.
• Trên Sàn:
  • Ngồi trên diện rộng.
  • Lưng duỗi thẳng.
  • Khoanh chân để khuyến khích khớp háng xoay ra ngoài.

Cử nhân Cao đẳng Điều dưỡng Hà Nội cho biết: Trẻ bại não, có khả năng thăng bằng kém, thường ngồi hai chân bắt ngược ra sau (hình chữ W) để tránh ngã. Tuy nhiên, tư thế ngồi này có thể gây ra biến dạng, tổn thương, hoặc trật khớp háng và gối, do đó, không nên khuyến khích trẻ ngồi theo kiểu này. Tuy nhiên, nếu đây là cách duy nhất mà trẻ có thể ngồi và sử dụng được cả hai bàn tay, có thể cho phép trẻ ngồi theo kiểu này.

Lưu ý rằng việc tạo ra các tư thế đúng không chỉ giúp tránh biến dạng xương khớp mà còn hỗ trợ sự thoải mái và tích hợp vận động cho trẻ bại não. Sự hỗ trợ và theo dõi từ người chăm sóc và chuyên gia y tế là quan trọng để đảm bảo trẻ ngồi đúng và an toàn.

2.2. Tư Thế Nằm Cho Trẻ Bại Não Thể Co Cứng:

• Nếu Hai Chân Bắt Chéo và Hai Gối Chụm Vào Nhau:
  • Sử dụng khố đóng để tách hai chân trẻ ra, cho trẻ nằm ôm gối giữa hai chân.
• Nếu Trẻ Thường Ướt Ra Sau:
  • Đặt trẻ nằm nghiêng, có lót gối giữa hai chân, vai và tay trẻ hướng ra trước. Hoặc cho trẻ nằm trên võng.
• Nếu Đầu Trẻ Luôn Quay Sang Một Bên:
  • Đặt trẻ nằm ở tư thế để có thể quay đầu về hướng ngược lại khi quan sát sự việc xung quanh.
• Nếu Trẻ Không Đủ Khả Năng Kiểm Soát Thân Mình Ở Tư Thế Nằm Sấp:
  • Đặt trẻ ở tư thế nằm sấp, có lót gối dưới ngực để trẻ có thể nâng đầu lên bằng cách chống hai tay xuống.

2.3. Tư Thế Lẫy và Xoay Người:

• Trẻ bại não thường gặp khó khăn khi co cứng khi xoay và lật người. Tuy nhiên, động tác này rất quan trọng để trẻ tập đi và phát triển khả năng xoay người.
• Nếu trẻ bị co cứng, có thể giúp trẻ giảm sự co cứng bằng cách đẩy chân trẻ ra sau và trước, sau đó giúp trẻ tập xoay người và lẫy. Tìm ra trò chơi mà trẻ thích, khuyến khích trẻ muốn xoay người và tự xoay người.

2.4. Tư Thế Đứng:

• Nhiều trẻ bại não thường đứng và đi theo những tư thế kỳ lạ. Khả năng thăng bằng kém có thể làm tăng sự co cứng ở một số cơ, làm cho trẻ thăng bằng khó khăn hơn.
• Đối diện với khả năng này, hỗ trợ trẻ trong quá trình đứng và đi, và tạo cơ hội cho trẻ thực hiện các động tác xoay người và lẫy, có thể giúp giảm sự co cứng và cải thiện khả năng thăng bằng.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Điều dưỡng 

3. Tăng cường giao tiếp, tương tác với trẻ bại não

Chuyên gia y tế tại các trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho biết: Trẻ bại não cũng có nhu cầu giao tiếp, tương tác và giải trí như bất kỳ trẻ nào khác. Giao tiếp bằng lời nói có thể là một thách thức khi chăm sóc trẻ bại não. Do đó, người chăm sóc cần tìm kiếm các phương pháp giao tiếp khác phù hợp, chẳng hạn như sử dụng cử chỉ, điệu bộ, dấu hiệu, hình ảnh, và các phương tiện trợ giúp khác.

Các nhà trị liệu ngôn ngữ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện ngôn ngữ và giao tiếp của trẻ. Công việc tập vận động các cơ miệng, như mút tay, ăn uống, thổi nến, hút nước, có thể được thực hiện để cải thiện khả năng giao tiếp. Điều này giúp cơ miệng hoạt động mạnh mẽ hơn, làm cho giao tiếp thông qua biểu cảm khuôn mặt và lời nói trở nên rõ ràng hơn. Trong trường hợp khó khăn khi lời nói, các nhà trị liệu có thể hướng dẫn sử dụng các thiết bị giao tiếp tăng cường hoặc ngôn ngữ ký hiệu.

Ngoài ra, quan trọng để trẻ bại não tham gia vào các hoạt động vui chơi tập thể với các bạn cùng lứa. Điều này giúp tăng cường sự tiếp xúc và giao tiếp với mọi người trong cộng đồng, đồng thời tạo sự tự tin cho trẻ. Việc này cũng giúp giảm sự sợ hãi khi ra ngoài và khi gặp người lạ, giảm kích thích và hạn chế sự co cứng do bại não.

Tổng hợp bởi yhanoi.edu.vn