Triệu chứng ho: Cơ chế, phân loại và nguyên nhân gây ho

Triệu chứng ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể, nhằm loại bỏ các tạp chất và bảo vệ đường hô hấp. Hãy cùng tìm hiểu cơ chế, phân loại và nguyên nhân gây ho.

Triệu chứng ho: Cơ chế, phân loại và nguyên nhân gây ho

Cơ chế gây ho ở người như thế nào?

Chuyên gia y tế tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho rằng: Ho là một cơ chế tự nhiên của cơ thể để loại bỏ các tạp chất, vi khuẩn, bụi bẩn hoặc chất kích thích khác khỏi đường hô hấp. Quá trình ho bắt đầu khi các dây thần kinh cảm ứng ở hệ thần kinh hoạt động để kích thích cơ bắp phế quản và cơ bắp màng phổi.

Cơ chế ho bắt đầu thông qua một chuỗi các bước:

1. Kích thích: Khi các receptor cảm ứng trong niêm mạc họng, phế quản và phổi phát hiện sự kích thích từ các tạp chất, dị vật, hoặc chất kích thích, thông tin này được gửi đến não bộ thông qua các tín hiệu điện hóa.
2. Phản xạ ho: Não bộ phản hồi bằng cách gửi tín hiệu trở lại xuống các cơ bắp liên quan đến hệ thống hô hấp, chủ yếu là cơ phế quản và cơ màng phổi.
3. Cơ bắp phế quản và màng phổi co bóp: Các cơ bắp này co bóp đồng thời, tạo một áp lực âm trong phổi. Khi áp lực nhanh chóng tăng lên, màng phổi sẽ co lại và cơ bắp phế quản sẽ nhanh chóng mở rộng, làm cho không khí bị đẩy ra khỏi phổi thông qua đường hô hấp.
4. Kết quả là âm thanh ho: Khi không khí bị đẩy ra qua đường hô hấp, nó tạo ra âm thanh ho.

Ho không chỉ là một phản xạ tự nhiên để loại bỏ các tạp chất khỏi đường hô hấp mà còn là một cơ chế bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và tạp chất có thể gây hại. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe, và việc tìm hiểu nguyên nhân và điều trị thích hợp rất quan trọng.

Trong Y khoa có những loại ho nào, cách nhận biết từng loại?

Trong lĩnh vực y học, ho có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí, bao gồm thời lượng, tính chất và nguyên nhân gây ra. Dưới đây là một số loại ho thông thường:

1. Ho đờm khô (ho không có đàm): Đây là loại ho không có đàm hoặc có rất ít đàm. Thường xảy ra khi niêm mạc đường hô hấp bị kích thích, ví dụ như khi có vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây kích ứng. Ho này thường có âm thanh khàn khư khư hoặc khô khan.
2. Ho đờm (ho có đàm): Ho có đàm thường đi kèm với tiếng ho và có sự tiết ra đàm từ đường hô hấp. Đàm có thể có màu sắc và đặc tính khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra ho.
3. Ho khan (ho do kích ứng): Đây là loại ho không có đàm, thường xảy ra khi niêm mạc họng hoặc đường hô hấp bị kích thích do khô, hít khói, hoặc hít phải chất kích ứng.
4. Ho cấp tính và ho mạn tính: Ho cấp tính thường kéo dài trong thời gian ngắn, thường do viêm nhiễm hoặc bệnh lý tạm thời. Ho mạn tính kéo dài trong thời gian dài hơn và có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, hoặc do hút thuốc lá.

Cách nhận biết từng loại ho có thể dựa trên các đặc điểm như:

• Âm thanh và tính chất của ho: Ho có thể là khô, đàm, âm thanh khan khư khư hoặc ẩm ướt.
• Sự kèm theo của triệu chứng khác: Ví dụ như sốt, đau họng, khó thở, đau ngực.
• Màu sắc và tính chất của đàm nếu có: Màu sắc, đặc tính của đàm có thể cung cấp thông tin về nguyên nhân gây ho.

Tuy nhiên, việc nhận biết chính xác từng loại ho đôi khi cần sự can thiệp của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế, đặc biệt khi ho kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Y Dược năm 2024

Có các loại thuốc điều trị ho nào phù hợp với từng loại ho?

Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Có nhiều loại thuốc được sử dụng để điều trị ho, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra ho và loại ho cụ thể. Dưới đây là một số loại thuốc thông dụng và cách chúng có thể được sử dụng tùy theo loại ho:

1. Thuốc giảm kích ứng họng và niêm mạc đường hô hấp:
   • Thuốc ho chứa dextromethorphan hoặc codeine: Dùng để điều trị ho khô, giúp làm giảm kích ứng và làm dịu niêm mạc.
   • Thuốc loại bỏ đờm (expectorants): Các thuốc như guaifenesin giúp làm tan đàm, giúp dễ dàng hơn khi ho.
   • Xarope ho có thành phần là honey (mật ong) và lemon (chanh): Có thể giúp làm dịu họng và giảm cảm giác kích ứng.
2. Thuốc điều trị căn bệnh cơ bản:
   • Antibiotics (kháng sinh): Được sử dụng khi ho được gây ra bởi nhiễm trùng do vi khuẩn.
   • Thuốc chống viêm (anti-inflammatories): Dùng để giảm viêm và kích ứng trong trường hợp viêm phế quản hoặc hen suyễn.
3. Thuốc kháng histamine:
   • Antihistamines: Được sử dụng cho ho do dị ứng, giúp giảm triệu chứng kích ứng và ngứa ngáy trong họng.
4. Thuốc điều trị hen suyễn hoặc viêm phế quản mãn tính:
   • Corticosteroids: Được sử dụng để giảm viêm và các triệu chứng khó thở trong hen suyễn hoặc viêm phế quản mãn tính.
5. Thuốc giảm tác động của dị ứng:
   • Bronchodilators: Được sử dụng để mở rộng phế quản, giúp giảm cơn ho và cải thiện sự thông thoáng của đường hô hấp.

Việc sử dụng thuốc cần phải được hướng dẫn và điều chỉnh bởi bác sĩ hoặc chuyên gia y tế, đặc biệt nếu ho kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra ho cụ thể, việc sử dụng đúng loại thuốc sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất.

Một số nguyên nhân gây triệu chứng ho trên lâm sàng?

Theo tổng hợp tại mục kiến thức y khoa thì triệu chứng ho có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các vấn đề tạm thời như cảm lạnh đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra triệu chứng ho trên lâm sàng:

1. Cảm lạnh và cúm: Virus gây cảm lạnh và cúm thường là nguyên nhân phổ biến gây ra ho. Các triệu chứng bao gồm viêm mũi, hắt hơi, đau họng và ho.
2. Viêm phổi: Bất kỳ loại viêm nhiễm nào trong phổi, chẳng hạn như viêm phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm, có thể gây ra ho, đặc biệt là ho có đàm.
3. Hen suyễn (asthma): Hen suyễn là một bệnh mãn tính của đường hô hấp. Nó có thể gây ra các cơn ho kéo dài và khó thở.
4. Viêm phế quản mãn tính (Chronic bronchitis): Một loại của bệnh phổi tăng phát, khi niêm mạc phế quản bị viêm và tạo ra nhiều đàm, gây ra cảm giác khó thở và ho kéo dài.
5. Viêm phế quản cấp tính (Acute bronchitis): Viêm nhiễm cấp tính trong phế quản thường gây ra ho, đau họng và khó thở.
6. Dị ứng: Dị ứng, như dị ứng với phấn hoa, bụi nhà và các chất gây kích ứng khác có thể gây ra ho.
7. Hút thuốc lá: Một trong những nguyên nhân chính gây ra ho, đặc biệt là ho mạn tính.
8. Bệnh lao (Tuberculosis): Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm gây ra do vi khuẩn. Triệu chứng bao gồm ho kéo dài, sốt và giảm cân nhanh chóng.
9. Các khối u trong phổi: Khối u hoặc áp xe trong phổi có thể gây ra triệu chứng ho.
10. Các vấn đề về tim mạch: Các vấn đề tim mạch nghiêm trọng như suy tim có thể gây ra ho vì không đủ máu được bơm đến phổi.

Điều quan trọng là nếu ho kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác như sốt, khó thở, đau ngực, ho có máu, hoặc giảm cân không lý do, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được đánh giá và điều trị phù hợp.

Nguồn: yhanoi.edu.vn