Cao đẳng Y Hà Nội Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
Tình trạng phù gai thị (Papilledema) là một dấu hiệu quan trọng của các vấn đề liên quan đến hệ thống thần kinh nội sinh. Nó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể liên quan đến các vấn đề ở mức độ sâu trong hốc mắt, cấu trúc nhãn cầu, nội sọ, và cả cơ thể toàn bộ.
Bệnh phù gai thị (Papilledema): Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
Phù gai thị là bệnh gì?
Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM trả lời: Phù gai thị là một trạng thái nơi gai thị bị phồng lên do sự tăng áp lực. Đây thường là kết quả của tăng áp lực nội sọ, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như tăng huyết áp không kiểm soát hoặc tắc nghẽn mạch máu ở trung tâm võng mạc. Quan trọng là nhấn mạnh rằng sự phồng lên của gai thị không phải lúc nào cũng được coi là phù gai; đối với trường hợp này, đó là do tăng áp lực nội sọ.
Triệu chứng thị lực thường không xuất hiện ngay, mặc dù có thể có ảnh hưởng ngắn hạn. Để xác định nguyên nhân, quá trình chẩn đoán thường bao gồm kiểm tra đáy mắt, các xét nghiệm hình ảnh như CT scan hay MRI của sọ, và đôi khi cần phải chọc dịch não tủy để đặt ra nguyên nhân chính xác. Điều trị chủ yếu tập trung vào giải quyết nguyên nhân gốc của tăng áp lực nội sọ.
Phù gai thường đồng điệu trên cả hai bên và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như u não, chấn thương sọ não, viêm màng não, dính màng nhện, huyết khối trong xoang hang hoặc xoang màng cứng, viêm não, hoặc tăng áp lực nội sọ vô căn (giả u), một tình trạng tăng áp lực mà không có chướng ngại chỗ.
Dấu hiệu và triệu chứng của phù gai Papilledema
Các chuyên gia tại một số trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội chia sẻ: các triệu chứng thường không ảnh hưởng đến thị lực ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, có thể xuất hiện hiện tượng nhìn mờ thoáng qua hoặc song thị. Bệnh nhân có thể trải qua các triệu chứng tăng áp lực nội sọ như đau đầu, buồn nôn, và nôn mửa. Đáng chú ý, không có cảm giác đau ở vùng đầu.
Khi thực hiện việc soi đáy mắt, các biểu hiện như tĩnh mạch võng mạc giãn ngoằn, phồng lên của gai thị, và cương tụ của gai thị có thể được quan sát. Xuất huyết quanh gai thị cũng có thể xảy ra, nhưng không lan ra chu biên. Phù đĩa đệm cô lập, ví dụ như do viêm dây thần kinh thị giác hoặc bệnh thần kinh thị giác gây ra bởi thiếu máu cục bộ, không được xem là phù gai thị trừ khi có dấu hiệu áp lực dịch não tủy tăng cao sau khi thực hiện chọc thủng thắt lưng đồng thời.
Trong giai đoạn sớm của phù gai, thị lực và phản xạ đồng tử thường bình thường, chỉ khi bệnh tiến triển đến mức nặng mới xuất hiện bất thường. Việc đánh giá thị trường có thể phát hiện điểm mù mở rộng. Đối với các giai đoạn sau, kiểm tra trường thị giác có thể bộc lộ mất thị lực ở ngoại vi, kèm theo các khuyết tật vòng cung và bó sợi thần kinh.
Chẩn đoán phù gai thị (Papilledema)
- Đánh giá Lâm sàng:
- Đánh giá lâm sàng là bước quan trọng để đánh giá các triệu chứng và dấu hiệu của phù gai.
- Các yếu tố như đau đầu, buồn nôn, và nôn có thể được đánh giá để xác định có tăng áp lực nội sọ hay không.
- Chẩn đoán Hình ảnh Ngay lập tức:
- Mức độ phù gai có thể được định lượng bằng cách sử dụng kính cộng trên soi đáy mắt để đo từ điểm gồ cao nhất trên gai thị đến phần bình thường của võng mạc.
- Sử dụng chụp cắt lớp quang học (OCT) để đo độ dày của lớp sợi thần kinh cũng là một phương pháp để định lượng mức độ phù gai và theo dõi sự tiến triển của bệnh.
Để phân biệt phù gai thị do áp lực nội sọ tăng cao với các nguyên nhân khác gây sưng đĩa thị giác, các bước sau cũng được thực hiện:
- Loại trừ các Nguyên nhân Khác:
- Cần phải đánh giá cẩn thận để loại trừ các nguyên nhân khác gây sưng đĩa thị giác như viêm dây thần kinh thị giác, bệnh thần kinh thị giác do thiếu máu cục bộ, nhược điểm (nhãn áp ≤ 5 mm Hg), tắc tĩnh mạch võng mạc trung tâm, viêm màng bồ đào, hoặc các đĩa đệm bị sưng giả (ví dụ: drusen dây thần kinh thị giác).
- Chẩn đoán Hình ảnh Toàn diện:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI) não có thuốc cản quang gadolinium hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) có thuốc cản quang thường được thực hiện ngay để loại trừ các nguyên nhân như khối nội sọ hay huyết khối xoang tĩnh mạch màng cứng.
- Chọc dịch não tủy chỉ được thực hiện khi cần loại trừ u nội nhãn.
- Chẩn đoán Phụ trợ:
- Siêu âm B-scan, OCT và tự phát huỳnh quang Fundus là những công cụ chẩn đoán quan trọng đối với chứng phù đĩa đệm giả của drusen dây thần kinh thị giác.
Hình ảnh phù nề gai thị
Phương pháp điều trị cho phù nề gai thị
- Điều trị bệnh nền:
- Chăm sóc và điều trị bệnh nền là quan trọng để giảm áp lực nội sọ.
- Điều trị những nguyên nhân gây ra tăng áp lực nội sọ là yếu tố chủ yếu, nhằm ngăn chặn sự phát triển của phù nề.
- Điều trị khẩn cấp:
- Trong tình huống cần thiết, việc điều trị bệnh nền gây tăng áp lực nội sọ trở nên cấp bách để ngăn chặn sự gia tăng của áp lực.
- Nếu áp lực nội sọ không giảm, có thể dẫn đến teo dây thần kinh thị giác thứ cấp và gây mất thị lực.
Cử nhân Cao đẳng Điều dưỡng cho biết: Việc can thiệp nhanh chóng và hiệu quả vào nguyên nhân cụ thể gây phù nề là quan trọng để ngăn chặn sự tiến triển của tình trạng và bảo vệ thị lực của bệnh nhân.
Tổng hợp bởi: yhanoi.edu.vn
